ความแตกต่างทางโครงสร้างของภาษาไทยกับภาษาอังกฤษที่มีผลต่อการแปล

SUKSAN CHAIRAKSA NO.5681114011

ENGLISH MAJOR ’01, FACULTY OF EDUCATION.

NSTRU

ความแตกต่างทางโครงสร้างของภาษาไทยกับภาษาอังกฤษที่มีผลต่อการแปล

โครงสร้างเป็นสิ่งสำคัญมากสำหรับการเรียนรู้ภาษาหรือการใช้ภาษา เราพูดเป็นประโยคที่มีใจความสมบูรณ์และสื่อสารกันรู้เรื่องเพราะเรารู้หรือเข้าใจโครงสร้างของภาษา โครงสร้างเป็นสิ่งที่บอกเราว่าเราจะนำคำศัพท์ที่เรารู้มาประกอบกันหรือเรียงกันอย่างไรจึงจะเป็นที่เข้าใจของผู้ที่เราสื่อสารด้วย การแปลผู้แปลมักนึกถึงศัพท์ อันที่จริงนั้นเป็นเพียงส่วนหนึ่งของปัญหาในการแปล ปัญหาที่สำคัญและลึกซึ้งกว่านั้นคือ ปัญหาทางโครงสร้าง นักแปลผู้ใดก็ตามที่ถึงแม้จะรู้ศัพท์แต่ละคำในประโยคแต่หากไม่เข้าใจความสัมพันธ์ของศัพท์เหล่านั้นก็มีโอกาสล้มเหลวได้ เพราะอาจตีความผิดหรือถ่ายทอดเป็นภาษาเป้าหมายที่ผิดได้ ดังนั้น ความแตกต่างทางโครงสร้างจึงก่อให้เกิดปัญหากับการแปล แต่สามารถหลีกเลี่ยงปัญหาเหล่านี้ได้ ดังนี้

1. ชนิดของคำและประเภททางไวยากรณ์ที่สำคัญ

ชนิดของคำ (parts of speech) เป็นสิ่งสำคัญในโครงสร้าง เพราะเมื่อเราสร้างประโยคเราต้องนำคำมาเรียงร้อยกันให้เกิดความหมายที่ต้องการสื่อสาร ประโยคจะถูกไวยากรณ์เมื่อเราใช้ชนิดของคำตรงกับหน้าที่ทางไวยากรณ์ อย่างไรก็ตาม ต้องคิดด้วยว่าเวลานำคำไปใช้จริงคำชนิดนั้นเกี่ยวพันกับประเภททางไวยากรณ์อะไรบ้างในภาษานั้นๆ

          ประเภททางไวยากรณ์ (grammatical category) หมายถึง ลักษณะสำคัญในไวยากรณ์ของภาษาใดภาษาหนึ่ง  ซึ่งมักสัมพันธ์กับชนิดของคำ มีประเภททางไวยากรณ์ที่สำคัญสำหรับการเทียบภาษาไทยกับภาษาอังกฤษโดยจะเรียงลำดับตามชนิดของคำที่เกี่ยวข้องได้ ดังนี้

1.1 คำนาม

     เมื่อเปรียบเทียบคำนามในภาษาไทยกับภาษาอังกฤษ พบว่าประเภททางไวยากรณ์ที่เป็นลักษณะสำคัญหรือลักษณะที่มีตัวบ่งชี้ (marker) ในภาษาอังกฤษแต่เป็นลักษณะที่ไม่สำคัญหรือไม่มีตัวบ่งชี้ในภาษาไทย ได้แก่

1.1.1 บุรุษ (person)

        - ในภาษาอังกฤษ แยกรูปสรรพนามตามบุรุษที่ 1 ที่ 2 และที่ 3 อย่างเด่นชัด

        - ในภาษาไทย ไม่แยกเด่นชัด เพราะบางคำใช้ได้หลายบุรุษ

1.1.2 พจน์ (number) 

        - ในภาษาอังกฤษ มีการบ่งชี้พจน์

        - ในภาษาไทย ไม่มีการบ่งชี้พจน์

หากจะแปลภาษาไทยเป็นภาษาอังกฤษ ผู้แปลจะต้องระบุคำนามในภาษาอังกฤษว่าเป็นเอกพจน์หรือพหูพจน์เสมอ

1.1.3 การก (case)

        - ในภาษาอังกฤษ การกของคำนามมักแสดงโดยการเรียงคำ

        - ในภาษาไทย ใช้การเรียงคำ เหมือนกับการกประธานและการกกรรมในภาษาอังกฤษ

1.1.4 นามนับได้ กับนามนับไม่ได้ (countable and uncountable nouns)

        - ในภาษาอังกฤษ ไม่เป็นระบบทั่วไป มีการใช้หน่วยบอกปริมาณหรือปริมาตรกับคำนามที่นับไม่ได้ทำให้เป็นหน่วยเหมือนนับได้

        - ในภาษาไทย คำนามทุกคำนับได้ มีลักษณนามบอกจำนวนของทุกสิ่งได้

1.1.5 ความชี้เฉพาะ (definiteness)

        - ในภาษาอังกฤษ มีการแยกความแตกต่างระหว่างนามชี้เฉพาะกับนามไม่ชี้เฉพาะ

        - ในภาษาไทย  ไม่มีการแยกความแตกต่างระหว่างนามชี้เฉพาะกับนามไม่ชี้เฉพาะ

        ดังนั้นเวลาคนไทยแปลไทยเป็นอังกฤษจึงต้องระวังเรื่องนี้เป็นพิเศษ เมื่อแปลอังกฤษเป็นไทยลักษณะความแตกต่างดังกล่าวก็ไม่จำเป็นต้องแสดงในภาษาไทย เพราะถ้าแสดงจะทำให้ฟังดูรกรุงรังไม่เป็นธรรมชาติ

1.2 คำกริยา

     เป็นหัวใจของประโยค การใช้กริยาซับซ้อนกว่าคำนาม เพราะมีประเภททางไวยากรณ์ต่าง ๆ เข้ามาเกี่ยวข้องหลายประเภท ดังนี้

1.2.1 กาล (tense)

        - ในภาษาอังกฤษ ต้องแสดงกาลเสมอว่าเป็นอดีต หรือไม่ใช่อดีต ผู้พูดภาษาอังกฤษไม่สามารถใช้คำกริยาโดยปราศจากการบ่งชี้กาล เพราะโลกทัศน์ของพวกเขาแยกความแตกต่างระหว่างเหตุการณ์ในอดีตกับไม่ใช่อดีต

        - ในภาษาไทย ไม่ถือว่ากาลเป็นเรื่องสำคัญ

1.2.2 การณ์ลักษณะ (aspect)

        - ในภาษาอังกฤษ ถือว่าเรื่องเวลาของเหตุการณ์เป็นสิ่งสำคัญมาก การณ์ลักษณะที่สำคัญ ได้แก่ การณ์ลักษณะต่อเนื่องหรือการณ์ลักษณะดำเนินอยู่ และการณ์ลักษณะเสร็จสิ้น

        - ในภาษาไทย ถือว่าเหตุการณ์เกิดขึ้นเมื่อใดไม่เป็นสิ่งสำคัญ ผู้พูดไม่เน้นเรื่องเวลาของเหตุการณ์ เวลาเป็นเรื่องลอยตัว ไม่ต้องระบุให้ชัดแจ้ง

1.2.3 มาลา (mood)

        - ในภาษาอังกฤษ แสดงโดยการเปลี่ยนรูปคำกริยาหรือแสดงโดยใช้คำกริยาช่วย ที่เรียกว่า model auxiliaries

        - ในภาษาไทย แสดงโดยกริยาช่วยหรือคำวิเศษณ์เท่านั้น ไม่ได้แสดงโดยการเปลี่ยนรูปกริยา

1.2.4 วาจก (voice) 

        - ในภาษาอังกฤษ ประโยคส่วนใหญ่จะมีกริยาเป็นกรรตุวาจก แต่ในบางกรณี กริยาจำเป็นต้องอยู่ในรูปกรรมวาจก เพราะผู้พูดอาจไม่ต้องการระบุผู้กระทำ แต่ต้องการเน้นผู้ถูกกระทำแทน ประโยคกรรมสามารถเทียบเท่ากับประโยคกรรมหลายประเภทในภาษาไทย

        - ในภาษาไทย คำกริยาไม่มีการเปลี่ยนรูปในตัวของมันเองเพื่อแสดงกรรตุวาจกหรือกรรมวาจก

1.2.5 กริยาแท้กับกริยาไม่แท้ (finite vs. non-finite)

        - ในภาษาอังกฤษ ประโยคเดียวจะมีกริยาแท้ได้เพียงตัวเดียวเท่านั้น ซึ่งมีรูปแบบที่เห็นชัดจากการที่ต้องลงเครื่องหมายเพื่อบ่งชี้ประเภททางไวยากรณ์ต่างๆ ส่วนกริยาอื่นๆในประโยคต้องแสดงรูปให้เห็นชัดว่าไม่ใช่กริยาแท้

        - ในภาษาไทย กริยาทุกตัวในประโยคไม่มีการแสดงรูปที่ต่างกัน หรือเครื่องหมายที่เราจะระบุได้ทันทีว่าตัวไหนเป็นกริยาแท้หรือไม่แท้

        ในการแปลจากอังกฤษเป็นไทย ผู้แปลอาจจำเป็นต้องขึ้นต้นประโยคใหม่ นั่นหมายความว่าทำกริยาไม่แท้ให้เป็นกริยาแท้ ของประโยคใหม่

1.3. ชนิดของคำประเภทอื่น

      คำที่เป็นปัญหาในตัวศัพท์เอง ได้แก่

- คำ preposition

- ในภาษาอังกฤษ สามารถห้อยท้ายวลี หรือ ประโยคได้

- ในภาษาไทย ไม่มีโครงสร้างแบบนี้

- คำ adjective      

- ในภาษาอังกฤษ ใช้ verb to be เมื่อทำหน้าที่เป็นภาคแสดงของประโยค

- ในภาษาไทย ไม่มี เพราะใช้คำกริยาทั้งหมด

- ในภาษาอังกฤษ  adjective เรียงตัวกันหลายคำเพื่อขยายคำนามที่เป็นคำหลัก

- ในภาษาไทย มีคำขยายอยู่หลังคำหลัก ทำให้เรียงคำขยายแบบภาษาอังกฤษไม่ได้

- คำลงท้าย

- ในภาษาอังกฤษ ไม่มีชนิดของคำประเภทนี้

- ในภาษาไทย ต้องใช้คำประเภทอื่นหรือรูปแบบอื่นแทน

2. หน่วยสร้างที่ต่างกันในภาษาไทยและภาษาอังกฤษ

หมายถึง หน่วยทางภาษาที่มีโครงสร้าง เมื่อเปรียบเทียบหน่วยสร้างในภาษาไทยและภาษาอังกฤษพบว่ามีหน่วยสร้างที่แตกต่างกัน ซึ่งผู้แปลควรให้ความเอาใจใส่เป็นพิเศษดังนี้

2.1 หน่วยสร้างนามวลี: ตัวกำหนด (Determiner) + นาม (อังกฤษ) vs. นาม (ไทย)

         - ในภาษาอังกฤษ ต้องมีตัวกำหนดอยู่หน้านามเสมอ ถ้าคำนามนั้นเป็นนามนับได้และเป็นเอกพจน์(ยกเว้นนามที่เป็นชื่อเฉพาะและสรรพนาม) นอกจากนั้น ตัวกำหนดยังนำหน้านามเพื่อบ่งบอกความชี้เฉพาะของคำนาม

      - ในภาษาไทย ไม่มีตัวกำหนดแบบในภาษาอังกฤษ มีแต่คำบ่งชี้ เช่น นี้ นั้น โน้น นู้น ซึ่งบ่งบอกความหมายใกล้ไกล และเฉพาะเจาะจง และเราอาจเรียกคำเหล่านี้ว่า ตัวกำหนด (determiner)

      ดังนั้นเรามักพบเสมอว่าในขณะที่นามวลีในภาษาอังกฤษมีตัวกำหนดปรากฏแต่ในภาษาไทยไม่มี

2.2 หน่วยสร้างนามวลี: ส่วนขยาย + ส่วนหลัก (อังกฤษ) vs. ส่วนหลัก+ส่วนขยาย (ไทย)

        - ในภาษาอังกฤษ วางส่วนขยายไว้ข้างหน้าส่วนหลัก

     - ในภาษาไทย วางส่วนหลักไว้ข้างหน้าส่วนขยาย

     เวลาแปลจากอังกฤษเป็นไทย ถ้าส่วนขยายไม่ยาวเราเพียงแต่ย้ายที่ส่วนขยายจากหน้าไปหลังก็ใช้ได้ แต่หากส่วนขยายยาวหรือซับซ้อน ผู้แปลอาจแปลเป็น relative clause หรือขึ้นประโยคใหม่โดยเก็บใจความ

2.3 หน่วยสร้างกรรมวาจก (passive constructions)

        - ในภาษาอังกฤษ มีรูปแบบเด่นชัด และมีแบบเดียว (ประธาน/ผู้รับการกระทำ+กริยา- -verb to be + past participle + (by นามวลี/ผู้กระทำ))

     - ในภาษาไทย มีหลายรูปแบบ

        - ในภาษาอังกฤษ กริยาเกี่ยวกับอารมณ์ ความรู้สึก เป็นกรรมวาจก

     - ในภาษาไทย กริยาเกี่ยวกับอารมณ์ ความรู้สึก เป็นกรรตุวาจก

2.4 หน่วยสร้างประโยคเน้น subject (อังกฤษ) กับประโยคเน้น topic (ไทย)

      - ในภาษาอังกฤษ เป็นภาษาเน้นsubject (subject-oriented language)

     - ในภาษาไทย เป็นภาษาเน้น topic (topic-oriented language) 

2.5 หน่วยสร้างกริยาเรียงในภาษาไทย (serial verb construction)

        - ในภาษาอังกฤษ มีหน่วยสร้างเป็นกริยาเรียง

     - ในภาษาไทย หน่วยสร้างในภาษาไทยที่ไม่มีในภาษาอังกฤษและมักเป็นปัญหาในการแปล

ได้แก่ โครงสร้างที่ประกอบด้วยกริยาตั้งแต่สองคำขึ้นไปเรียงต่อกันโดยไม่มีอะไรคั่นกลางยกเว้นกรรมของกริยาที่มาข้างหน้า

“ข้อสรุปท้ายสุด คือ หากผู้แปลตระหนักในความสำคัญของความแตกต่างทางโครงสร้างในภาษาไทยและภาษาอังกฤษดังแสดงมาข้างต้น ผู้แปลจะมีปัญหาในการแปลน้อยลง และผลงานที่แปลจะใกล้เคียงกับลักษณะภาษาแม่ในภาษาเป้าหมายมากที่สุด”

SUKSAN CHAIRAKSA NO.5681114011

ENGLISH MAJOR ’01, FACULTY OF EDUCATION.

NSTRU